Województwo wileńskie II Rzeczypospolitej istniało w latach 1926–1939 ze stolicą w Wilnie. Od zachodu graniczyło z terytorium Litwy, od północy z Łotwa i od wschodu z ZSRR. Od południa graniczyło z województwem nowogródzkim i w niewielkim fragmencie poludniowo-zachodnim z województwem białostockim. Województwo wileńskie miało 14 miast, 103 gminy wiejskie i dzieliło się na 8 powiatów: brasławski, dziśnieński, mołodeczański, oszmiański, postawski, święciański, wilejski, wileńsko-trocki. W 1939 r. województwo podzielono między ZSRR a Republikę Litewską.
Historia województwa wileńskiego
12 października 1920 roku zostało ogłoszone przez Polaków powstanie tzw. Litwy Środkowej ze stolicą w Wilnie w celu oderwania od Litwy terenów przekazanych jej 27 sierpnia 1920 roku przez bolszewików. 18 kwietnia 1922 roku Litwa Środkowa została przyłączona do Polski jako Ziemia Wileńska.
Ziemia Wileńska składała się z miasta Wilna oraz powiatów wileńskiego, oszmiańskiego, święciańskiego, trockiego i brasławskiego. Równocześnie do Ziemi Wileńskiej przyłączono powiaty dziśnieński, duniłowiczowski i wilejski z sąsiedniego województwo nowogródzkiego. Pomiędzy 1923 a 1924 rokiem powiaty wileński i trocki zostały połączone w powiat wileńsko-trocki. 1 stycznia 1926 roku powiat duniłowicki przekształcono w powiat postawski. Ziemia Wileńska była ostatnim obszarem II RP który otrzymał status województwa. Doszło do tego dopiero 20 stycznia 1926 roku, kiedy przekształcono ją w województwo wileńskie.
Ludność
Ziemia wileńska charakteryzowała się niskim rozwojem ekonomicznym, małą gęstością zaludnienia, dużym stopniem zniszczeń powojennych, nieurodzajnymi glebami i słabo rozwiniętą siecią komunikacyjna. Bardzo słabo był również rozwinięty przemysł koncentrujący się wokół głównego bogactwa, jakim było drewno. Były to ziemie zniszczone długim okresem zaboru rosyjskiego, I wojna światowa oraz wojna polsko-bolszewicka w 1920 r.
W 1921 r. województwo wileńskie liczyło l 005 565 osób, co dawało gęstość zaludnienia wynoszącą 34,5 mieszkańców na l km2. Zamieszkane było w większości przez Polaków (59,7%) i Białorusinów (22,7%) z niewielką domieszką Żydów, Litwinów, Rosjan i Karaimów. Co do stosunków wyznaniowych 62,5% było wyznania rzymskokatolickiego, 25,4% prawosławnego, 8,7% mojżeszowego, 3,4% przypada na inne wyznania.
Większość ziemi znajdowała się w rękach Polaków, choć trudno tu jednoznacznie stwierdzić czy byli to w przewadze Polacy etniczni, czy też Litwini związani z polską kulturą. Zasadnicza bowiem część właścicieli ziemskich na Wileńszyźnie wywodziła swoje korzenie z kniaziów bądź szlachty litewskiej i litewsko-ruskiej. Należeli do nich Czetwertyńscy, Druccy, Giedroyciowie, Ogińscy, Puzynowie, Sanguszkowie, Świrscy, Mirscy, Radziwiłłowie, Sapiehowie, Sołtanowie, Tyszkiewiczowie, Domeykowie, Jundziłłowie, Mineykowie, Montwiłlowie, Olechnowiczowie czy Tołłoczkowie. Do rodzin pochodzenia niemieckiego zaliczali się natomiast: Broel-Platerowie, Plater-Zyberkowie, Manteufflowie, Puttkamerowie, Romerowie czy Tyzenhauzowie. Korzenie włoskie posiadał ród Scipio del Campo, Munauzzich, Badenich, a tatarskie Oleszkiewiczów, Kryczyńskich, Półtorzyckich, Jakubowskich.
Zabytkowe cmentarze na Kresach Wschodnich Drugiej Rzeczypospolitej.
Województwo Wileńskie na obszarze Republiki Białorusi
DiG, Warszawa, 2007
Wiadomości
Witam, poszukuję wszelkich a raczej jakichkolwiek informacji o moich przodkach Kajraniec Kazimierz (1898), jego żona Elżbieta (zmarła w młodym wieku), synowie Bonifacy (ur 1925) oraz Franciszek (ur 1927), zamieszkali w Koloni Szaragi nr 4... > > >
Cały czas szukam informacji o dziadku Antonim Kwiatkowskim. Nie wiem nic poza tym jak się nazywał. Był żonaty z Marianną Kwiatkowską która urodziła się w 1902 roku. Mieli dwoje dzieci. Piotra Kwiatkowskiego urodzonego w 1925 r. oraz Helenę Kwiatkowska urodzona w 1937 r w Skwirańcach. Helena to moja mama. Do Polski przyjechała w latach pięćdziesiatych tylko ze swoja mamą Marianną oraz babcia Stefanią Kwiatkowska z domu Błażewicz. Stefania miała męża Marcina Kwiatkowskiedgo. Przodków ze strony babci mojej tj. Marianny mam odnalezionych. Niestety nie wiem nic i nie mogę odszukać informacji o dziadku Antonim. Nic, zupełnie nic. Piszę w części dotyczącej Wojcieszun bo nie ma Skwiranc, tam gdzie mama moja się urodziła. W Wojcieszunach urodziła się moja prababci... > > >
Poszukuję metryk kościelnych parafii Druja. Badam historię mojego ś.p. ojca Adolfa Gajdziel. Urodził się w 1920 r. we wsi Zachewka (nazywana też Zajajówka) koło wsi Jaje.
Pozdrawiam
Wojciech Gajdziel... > > >
Dzień Dobry,
Szukam nazwiska Brzostowski z tej miejscowości Andrzej Brzostowski, syn Mateusz Brzostowski. Mama Katarzyna Brzostowska z d. Błażków
Z poważaniem,
Maciej Grabski... > > >
Halo, mój dziadek Józef Geniusz wybudował w Sidoryszkach piękny dom w stylu zakopiańskim. Potem całą rodzinę Rosjanie wywieźli do Kazachstanu. Znał ktoś rodzinę Geniuszów? ... > > >
Cześć,
niestety nie ta gałąź. Bronisława ur. 1919 córka Aleksandra Rudomino-Dusiackiego i Alicji z Domu Korwin Kulesza.... > > >
Rocznik 1919, córka Aleksandra Rudomino-Dusiackiego i Alicji Korwin Kulesza... > > >
Могли уехать по Столыпинской реформе. Могу помочь вам с исследованием, хорошо знаю этот регион.... > > >
Szukam wiadomości o rodzinie Wojtkiewicz-Kojs... > > >
Ищу родственников по отцовской линии. Федорец Николай... > > >
