wieś Zaprudzie na mapie

2013-07-18 Александр Шинкевич

УСПАМІНЫ ПРА ПРОДКАЎ

Звесткi пра шматлiкiх далёкiх у часе продкаў, iх iмёны i абставiны жыцця, цiкавыя факты бiяграфiй на дзiва добра захаваў у памяцi мой бацька - Шынкевiч Мiкалай Антонавiч, нарадзiўся ён у 1929 г.
Пра лютасць ваўкоў на Пiлiпаўку сведчыць пачутая iм ад старэйшых гiсторыя, якая здарылася ў другой палавiне 19 стагоддзя. Неяк яго дзед Раман (1844 - 1944 гг. ), калi быў яшчэ амаль хлапчуком, паехаў са сваiм бацькам Юрыем Данiлавiчам Шынкевiчам на канi ў лес па дровы. Лес той знаходзiўся тады памiж вёскамi Запрудзе i Крыўнiкi (вёска ўжо не iснуе) на Сенненшчыне. Даўшы каню сена, пачалi пiлаваць i секчы дровы. Мацнеючы мароз i iмклiва надыходзячыя прыцемкi прыспешвалi працу. Калi ж праз некаторы час вырашылi выносiць дровы да дарогi каб грузiць на санi, перад вачамi дрывасекаў прадстала жудаснае вiдовiшча. Там дзе зусiм нядаўна стаяў запрэжаны конь, ляжалi нейкiя ярка-чырвоныя шматкi. Чырвоным быў i снег далёка навокал таго месца. Вялiзная зграя ваўкоў iмгненна расправiлася з астаўленым без нагляду канём.
Але што магло б здарыцца каб застаўся яшчэ i наглядчык?..
Запрогшыся самi ў акрываўленыя аглоблi няшчасныя дрывасекi рушылi дадому. Такая недарэчная страта каня ў i без таго не вельмi багатай сялянскай гаспадарцы стала сапраўднай бядой, а бяда, як вядома, не ходзiць адна.. .
Юрый пасля таго здарэння пачаў моцна хварэць i хутка памёр. Каля Запрудзя ў той час жыхары збiралiся стварыць новыя могiлкi. Юрыя i пахавалi на iх першым, - тады яшчэ ў чыстым полi на маляўнiчым беразе Багданаўскага возера. Яшчэ i цяпер над яго магiлай стаiць старая карчакаватая сасна.. .
Дарэчы, бацька Юрыя - Данiла Шынкевiч з'яўляецца маiм самым далёкiм вядомым продкам, жыў ён у 18, - магчыма, пачатку 19 стагоддзя. Паходжанне прозвiшча, напэўна, звязана з колiшнiм валоданнем яго бацькамi (цi яшчэ больш аддаленымi прашчурамi) так званага "шынка", - установы накшталт сучаснага мiнiкафэ, дзе магчыма было тое-сёе выпiць i хуценька перакусiць, цi расцягнуць гэты занятак, прыемна бавiўшы час з добрым сябрам.. .
Неўзабаве пасля смерцi Юрыя, яго дзецi - Раман i Анастасiя асiрацелi. Анастасiя памерла ў дзяцiнстве, - Раман жа, дзякуючы апекунам Бельскiм з вёскi Запрудзе, дасягнуў сталага ўзросту. Вырас ён на дзiва дужым, прыгожым. Нельга не прыгадаць, што, па тагачасным законе, адзiны кармiлец ў сям'i вызваляўся ад вайсковай службы, - сiрочы стан Рамана дазволiў i яму выкарыстаць такую iльготу.
Напэўна, i ад бацькi, i ад добрых апекуноў пераняў сумленны, надзелены зайздросным розумам Раман лепшыя чалавечыя якасцi, а таксама ўменне добра гаспадарыць. Вядома, што ў пачатку 20 ст. у Запрудзi Раман Юр'евiч Шынкевiч быў самым паважаным i багатым чалавекам, асаблiвых жа поспехаў дасягнуў ён у сваёй любiмай справе - пчалярстве.. .
Асобнай старонкай заўсёды адзначаецца ў паданнях незвычайная фiзiчная сiла Рамана. Прыгадваецца, што неяк у часы калектывiзацыi мясцовыя ўлады, каб прымусiць вяскоўцаў карыстацца толькi калгасным млынам, пачалi гвалтоўна вынiшчаць прыватныя жорны ў гаспадарках сялян. Разбiлi жорнавы камень тады i ў хаце майго дзеда Антона - сына Рамана Шынкевiча. Гаспадарлiвы i руплiвы стары Раман (свой век ён дажываў у сына), вядома ж, не мог пагадзiцца з такой стратай у сыноўняй гаспадарцы. Хутка аднекуль з суседняй вёскi за некалькi кiламетраў, проста ўзвалiўшы на плячо, ужо дзевяностагадовы тады Раман Юр'евiч прынёс вялiзнае i цяжкае каменнае кола, - адрамантаваў жорны (яны спраўна служылi маёй бабулi аж да 70-х гадоў 20 ст. ). Пражыў жа ён роўна 100 гадоў. Толькi адзiн раз у жыццi давялося майму прадзеду сфатаграфавацца, але нiколi не карыстаўся ён дапамогай медыкаў.. .