gubernia mohylewska

Gubernia mohylewska graniczy na połnocy z witebską; na wschodzie z smoleńską; na południe i południowym wschodzie z czernihowską; na zachodzie z gubernią mińską. Pod względem administracyjnym mohylewska gubernia jest rozdzielona na 11 powiatów: mohylewski, bychowski, czausowski, czerykowski, homelski, horecki, klimowicki, mścisławski, orszański, rohaczewski i sieński. Miasto gubernialne - Mohylew.

Gubernia mohylewska - powiaty i większe miasta i miasteczka

Historia

Gubernia mohylewska, jedna z guberni zachodnich cesarstwa rosyjskiego, w ostatnich czasach Rzeczypospolitej stanowiła wschodnie pogranicze Litwy. Znaczną cześć guberni stanowiło niegdyś księstwo mścisławskie. Od czasów Olgierda księstwo to należało do Litwy. Następnie z księstwa tego uformowano województwo mścisławskie. W 1772 za pierwszego podziała Rzeczypospolitej, z przyłączonych do Imperium Rosyjskie województw mścisławskiego, połockiego i witebskiego utworzone były dwa namiestnictwa: mohylewskie i połockie. Gubernia mohylewska dzieliła się na 4 prowincye: orszańską, rohaczewską, mścisławską i mohylewską.

W 1776 gubernia otrzymała nową organizacyą. Wówczas Mohylew został miastem gubernialnem, a Czausy, Stary Bychów, Orsza, Babinowicze, Kopyś, Sienno, Mścisław, Czeryków, Klimowicze, Rohaczew i Bielica — miastami powiatowemi. Cesarz Paweł I w 1797 z namiestnictw mohylewskiego i połockiego rozkazał utworzyć jedne gubernią białoruską, z miastem gubernialnem Witebskiem, do składa której wszedł Mohylew jako miasto powiatowe; w 1801 r. z rozkazu cesarza Aleksandra I przywróconą była mohylewska gubernia. Ostateczne zmiany nastąpiły przez przyłączenie w 1840 powiata babinowieckiego do orszańskiego, oraz w 1863 powiata kopyskiego do horeckiego.

Ludność

W 1777 roku było w mohylewskiej guberni 662 500 mieszkance; w 1846 ludność wynosiła 860 410 dusz; w 1850 wzrosła do 882 565 dusz. Podług pochodzenia ludność składa się z krajowców Białorusinów (potomków dawnych Krywiczów i Radomiczów), z wychodców z Litwy, Polski, Wielkorossyan, tudzież z żydów, niemców i niewielkiej liczby cyganów. Liczba katolików dochodzi do 50 000, żydów do 200 000. Starowierców jest 16 753.

Włościan jest 844 281. Do liczby włościan ukazem z 1865 roku zaliczono i b. szlachtę drobną, tak zw. zaściankową lub jednodworców, w liczbie 37 606 dusz. Szlachta ta da się podzielić na dwie grupy: wschodnią, osiadłą nad Sożą, przeważnie prawosławną, i zachodnią nad Drucią, katolicką. Z ogólnej liczby b. szlachty jest 21 132 prawosławnych i 16 473 katolików (nad Sożą - 19 491 praw. i 5 987 kat., nad Drucią - 1 741 prawosł. i 10 447 katol.). Językiem ogólnie przez włościan i mieszczan używanym jest narzecze białoruskie. Narzecze to było niegdyś używane na dworze książąt litewskich oraz w aktach sądowych; w niem spisano najpierw statut litewski.

Pod względem kościelnym katolickim gubernia mohylewska dzieli się na 7 dekanatów: mohylewsko-horecki, rohaczewsko-bychowski, homelski czyli bielicki, klimowicko-mścisławski, czerykowsko-czausowski, orszański i sieński. Parafij posiada 30. Wiernych w 1879 roku było 34 414.

Wiadomości: