Gubernia mohylewska graniczy na połnocy z witebską; na wschodzie z smoleńską; na południe i południowym wschodzie z czernihowską; na zachodzie z gubernią mińską. Pod względem administracyjnym mohylewska gubernia jest rozdzielona na 11 powiatów: mohylewski, bychowski, czausowski, czerykowski, homelski, horecki, klimowicki, mścisławski, orszański, rohaczewski i sieński. Miasto gubernialne - Mohylew.
Historia
Gubernia mohylewska, jedna z guberni zachodnich cesarstwa rosyjskiego, w ostatnich czasach Rzeczypospolitej stanowiła wschodnie pogranicze Litwy. Znaczną cześć guberni stanowiło niegdyś księstwo mścisławskie. Od czasów Olgierda księstwo to należało do Litwy. Następnie z księstwa tego uformowano województwo mścisławskie. W 1772 za pierwszego podziała Rzeczypospolitej, z przyłączonych do Imperium Rosyjskie województw mścisławskiego, połockiego i witebskiego utworzone były dwa namiestnictwa: mohylewskie i połockie. Gubernia mohylewska dzieliła się na 4 prowincye: orszańską, rohaczewską, mścisławską i mohylewską.
W 1776 gubernia otrzymała nową organizacyą. Wówczas Mohylew został miastem gubernialnem, a Czausy, Stary Bychów, Orsza, Babinowicze, Kopyś, Sienno, Mścisław, Czeryków, Klimowicze, Rohaczew i Bielica — miastami powiatowemi. Cesarz Paweł I w 1797 z namiestnictw mohylewskiego i połockiego rozkazał utworzyć jedne gubernią białoruską, z miastem gubernialnem Witebskiem, do składa której wszedł Mohylew jako miasto powiatowe; w 1801 r. z rozkazu cesarza Aleksandra I przywróconą była mohylewska gubernia. Ostateczne zmiany nastąpiły przez przyłączenie w 1840 powiata babinowieckiego do orszańskiego, oraz w 1863 powiata kopyskiego do horeckiego.
Ludność
W 1777 roku było w mohylewskiej guberni 662 500 mieszkance; w 1846 ludność wynosiła 860 410 dusz; w 1850 wzrosła do 882 565 dusz. Podług pochodzenia ludność składa się z krajowców Białorusinów (potomków dawnych Krywiczów i Radomiczów), z wychodców z Litwy, Polski, Wielkorossyan, tudzież z żydów, niemców i niewielkiej liczby cyganów. Liczba katolików dochodzi do 50 000, żydów do 200 000. Starowierców jest 16 753.
Włościan jest 844 281. Do liczby włościan ukazem z 1865 roku zaliczono i b. szlachtę drobną, tak zw. zaściankową lub jednodworców, w liczbie 37 606 dusz. Szlachta ta da się podzielić na dwie grupy: wschodnią, osiadłą nad Sożą, przeważnie prawosławną, i zachodnią nad Drucią, katolicką. Z ogólnej liczby b. szlachty jest 21 132 prawosławnych i 16 473 katolików (nad Sożą - 19 491 praw. i 5 987 kat., nad Drucią - 1 741 prawosł. i 10 447 katol.). Językiem ogólnie przez włościan i mieszczan używanym jest narzecze białoruskie. Narzecze to było niegdyś używane na dworze książąt litewskich oraz w aktach sądowych; w niem spisano najpierw statut litewski.
Pod względem kościelnym katolickim gubernia mohylewska dzieli się na 7 dekanatów: mohylewsko-horecki, rohaczewsko-bychowski, homelski czyli bielicki, klimowicko-mścisławski, czerykowsko-czausowski, orszański i sieński. Parafij posiada 30. Wiernych w 1879 roku było 34 414.
Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Tom VI, 1885 r.
Wiadomości:
У моего отца Иванова Кузьмы Федоровича в деревне Вишни жили родители.Отец Федор.Мать Анастасия.На стя.Там же жили и его родтвенники.Была маленькая.никого не видела.не знаю. А вот 2 сестры были там.Это Татьяна и Лиля. Татьяна выходила замуж за Виктора.не помню фамилию.Немного жила там.но беременная уехала домой.Переписывалась с его племянницей.Отец рожденный 26.07. 1929 года.Может ктото помнит этих людей.... > > >
ищу данные о бракосочетании Новикова Тимофея Клементьевича (предположительно 1895 г.р.) и Леоновой Феклы Васильевны (1899 г.р.) ... > > >
ищу данные о бракосочетании предположительно в 1919 году Войтова Калистрата Марковича (1899 г.р.) и Пузыревой Марины Петровны (1895 г.р.) ... > > >
ищу родных по имени голубицкий марк цалерович, хашинская берта иосифовна в замужестве голубицкая, дети, ида дора марковны голубицие. проживали в городе новобелицы, ново беличи, новобелицкий район города гомеля, марк погиб на финнской воине в 40 м, берта умерла в казани в 95, ева - в 30, ида - в 16, в дясселдорфе, дора - в 17 м в казани.... > > >
У Стрельцова Федора Тимофеевича были братья: Тарас и Степан. Они, насколько мне известно, были родом из д. Язвы (Восточное). Родственники ещё проживали в д. Малиновка.... > > >
добрый день , если не затруднит вас ответить , по метрикам мой дед родился 1899 г. лысенко калистрат федорович ,в 5 лет его привезли по переселению (в столыпенскую реформу) и иркутская обл. г.тулун , деревня кадуй, если есть данные по метрическим книгам , напишите , будем вам признательны... > > >
Здравствуйте! Кто нибудь знает, есть где-нибудь оцифрованные МК Осмоловичского прихода?... > > >
Здравствуйте! Ищу информацию о моих предках, которые ранее проживали в д. Вязьма Чегеринской волости Быховского уезда Могилевской губернии:
1. Прадед Морозов Ефим Семенович (1878 г.р.) был женат на Войтенко(ва)-Шпак Марии Михайловне(???г.р) После возвращения с русско-японской войны в 1907 году переехал в Сибирь в Новониколаевскую (Новосибирскую) губернию.
2. Бегунов Гаврила Онуфриевич (прадед) (д.р.???, дед Нестер Гаврилович (1907 г.р.) также переехали в Сибирь в 1908 году по Столыпинской реформе.
Есть ли данные по этим фамилиям в приходских книгах?... > > >
Ищу информацию по семье Балабкины - Балабкин Исак Степанович(Балабкін Ісак Сцяпанавіч) род в 1883 г в деревне Старая Буда в Чериковском уезде Могилёвской губернии Российской империи, около 1900 г переселенцы в Амурскую область. ... > > >
Ищу информацию по семье Эстриных из Рогачева - Эстрин Израиль (Эстрын Ізраіль Майсеевіч) родился в городе Рогачев в 1917, переселенец с семьей/родителями на Дальний Восток (Биробиджан) в 30-х годах, его отец Эстрин Моисей ... > > >
