Po raz pierwszy jednostkę administracyjną o nazwie „województwo nowogródzkie" utworzono na terenach Wielkiego księstwa Litewskiego w 1501 r. Od nowego podziału administracyjnego w 1566 składało się z trzech powiatów: wołkowyskiego, słonimskiego i nowogródzkiego. W trakcie trzeciego rozbioru zostało wchłonięte przez Rosję i ulegało ciągłym przemianom administracyjnym. W 1843 dokonano ostatecznego podziału między gubernie: wileńską, grodzieńską i mińską. Podział ten dotrwał do 1919, kiedy to tereny Kresów Wschodnich zostały odzyskane przez II Rzeczpospolitą.
Podział administracyjny województwa nowogródzkiego II Rzeczypospolitej
4 lutego 1921 sejm uchwalił ustawę o unormowaniu stanu prawno-politycznego na ziemiach przyłączonych do Rzeczypospolitej przez Traktat Ryski. Ustawa ta powoływała do życia nowe jednostki administracyjne na Ziemiach Wschodnich — województwa: nowogródzkie, poleskie i wołyńskie. Utworzone w ten sposób województwo nowogródzkie składało się z 11 powiatów. Jednak już w lipcu 1922 cztery północne powiaty: brasławski, duniłowicki (późniejszy postawski), dziśnieński i wileński, zostały przyłączone do nowo tworzonego województwa wileńskiego. Później granice województwa ulegały już niewielkim zmianom, najważniejszą z nich było wydzielenie w 1929 z powiatu lidzkiego nowego powiatu szczuczyńskiego.
Według ostatniego przed II wojną podziału administracyjnego z l kwietnia 1932, województwo nowogródzkie dzieliło się na osiem powiatów: nowogródzki, lidzki, szczuczyński, słonimski, baranowicki, nieświeski, stołpecki, wołożyński i zajmowało obszar 22 966,2 km2 (co stanowiło ok. 6% ogólnej powierzchni II Rzeczpospolitej). Posiadało 87 gmin wiejskich. Na długości 170 km graniczyło od wschodu z ZSRR, od zachodu z województwem białostockim, od północy z wileńskim, a od południa z poleskim.
Miejscowości i ludność
Województwo nowogródzkie było jedynym w II Rzeczypospolitej, które nie posiadało żadnego miasta wydzielonego z powiatu, co świadczy o braku na tym terenie znaczniejszych ośrodków miejskich. Bardzo słabe zurbanizowanie tego województwa potwierdza istnienie tylko 10 miast niewydzielonych. Z większych miast należy wymienić: Lidę, Słonim, Nowogródek, Nieśwież, Kleck, Baranowicze, Lachowicze, Stolpce, Wołożyn.
Miasteczek było w województwie nowogródzkim siedemdziesiąt jeden. W skład gmin wiejskich województwa nowogródzkiego, oprócz miasteczek, wchodziły również: wsie, okolice szlacheckie, zaścianki, folwarki, kolonie, osady, osady fabryczne i młyńskie, leśniczówki, plebanie, stacje i przystanki kolejowe.
Województwo nowogródzkie należało do najmniej zaludnionych w Polsce, chociaż pod względem obszaru zajmowało 10 miejsce. Według danych drugiego spisu, mającego miejsce w 1931, województwo zamieszkiwało l 056 780 osób, czyli 3,3% ogółu ludności II Rzeczypospolitej.
Zabytkowe cmentarze na Kresach Wschodnich Drugiej Rzeczypospolitej: województwo nowogródzkie
Wydawnictwo DIG, Warszawa 2008
Wiadomości
Фамилия владельца хутора Мензыгуры возле деревни Толкуны... > > >
Poszukuję potomków rodziny Anastazji, Wincentego Siergiejewicz ... > > >
Katarzyna Dziedziula какое вероисповедание?... > > >
Ищу информацию о месте и точной даты рождения моего деда Тристень Ивана Михайловича и его родителей Тристень Михаила и Тристень Павлины и других членов семьи прабабушки и прадеда... > > >
https://geneteka.genealodzy.pl/index.php?op=gt&lang=pol&bdm=B&w=22br&rid=B&search_lastname=dziedziula&search_name=&search_lastname2=&search_name2=&from_date=&to_date=&ordertable=[[0,%22asc%22],[1,%22asc%22],[2,%22asc%22]]&searchtable=&rpp1=0&rpp2=50... > > >
Здравствуйте!
Ищу информацию о семье с фамилией Дзедзюля, которая жила в деревне Волька в **Новогрудском уезде** в начале XX века. Если кто-либо что-то знает или может подсказать источники, буду очень благодарна за помощь!
Спасибо заранее!... > > >
Здравствуйте!
Ищу информацию о семье с фамилией Дзедзюля, которая жила в деревне Волька в **Новогрудском уезде** в начале XX века. Если кто-либо что-то знает или может подсказать источники, буду очень благодарна за помощь!
Спасибо заранее!... > > >
Здравствуйте!
Ищу информацию о семье с фамилией Дзедзюля, которая жила в деревне Волька в **Новогрудском уезде** в начале XX века. Если кто-либо что-то знает или может подсказать источники, буду очень благодарна за помощь!
Спасибо заранее!... > > >
Здравствуйте!
Ищу информацию о семье с фамилией Дзедзюля, которая жила в деревне Волька в **Новогрудском уезде** в начале XX века. Если кто-либо что-то знает или может подсказать источники, буду очень благодарна за помощь!
Спасибо заранее!... > > >
Właściciel Hładowski Bronisław... > > >
