Мінская губерня

Гісторыя

Мінская губерня існавала ў 1793-1921 гадах. Цэнтр губерні - горад Мінск. Утворана 23.4.1793 пасля 2-га падзелу Рэчы Паспалітай. Займала тэрыторыю Менскага і часткова Навагрудскага і Берасцейскага ваяводстваў ВКЛ. З 3.5.1795 да 1796 складала асобнае Мінскае намесніцтва. Напачатку губерня складалася з 13 паветаў: Бабруйскі, Барысаўскі, Вілейскі, Давыд-Гарадоцкі, Дзісенскі, Докшыцкі, Ігуменскі, Мазырскі, Мінскі, Нясвіжскі, Пастаўскі, Пінскі, Слуцкі. У лістападзе 1796 далучаны Рэчыцкі павет, скасаваны Давыд-Гарадоцкі, Докшыцкі, Нясвіжскі, Пастаўскі паветы. У снежні 1842 з Гродзенскай губерні далучаны Навагрудскі павет, у Віленскую губерню перададзены Вілейскі і Дзісенскі паветы. З таго часу і да 1919 года Мінская губерня адміністрацыйна дзялілася на паветы: Бабруйскі, Барысаўскі, Ігуменскі, Мазырскі, Мінскі, Навагрудскі, Пінскі, Рэчыцкі, Слуцкі.

Адміністрацыйны падзел Мінскай губерні, пачатак ХХ стагоддзя

З 7.11.1917 Мінская губерня ў складзе Заходняй вобласці, з 03.1918 у складзе БНР, з 1.1.1919 у БССР, з 2.2.1919 у Літбеле. У 1919-20 гадах утвораны Баранавіцкі і Нясвіжскі паветы, Рэчыцкі, Мазырскі і часткі Бабруйскага, Барысаўскага і Ігуменскага паветаў далучаны да Гомельскай губерні. З ліпеня 1920 у БССР. 18.3.1921, калі частка тэрыторыі губерні, акрамя Бабруйскага, Барысаўскага, Ігуменскага, Мазырскага, Мінскага і Слуцкага паветаў, адышла ў склад Польшчы, губерня перастала існаваць.

Насельніцтва Мінскай губерні

У 1845 у Мінскай губерні 9 гарадоў (1 губернскі і 8 павятовых), 2 заштатныя гарады, 116 мястэчак, 2983 сялы, 15 121 вёска, 2162 засценкі і ваколіцы. Паводле перапісу 1897 насельніцтва губерні складала 2 147 600 чалавек. Паводле нацыянальнага складу беларусаў - 76,04%, габрэяў - 15,9%, рускіх - 3,91%, палякаў - 3,01%; паводле веравызнання праваслаўных - 72,56%, іудзеяў - 16,06%, католікаў - 10,15%, старавераў - 0,74%, пратэстантаў - 0,27%, мусульман - 0,21%; па саслоўях: дваран - 3,64%, святароў - 0,26%, купцоў - 0,16%, мяшчан - 23,6%, сялян - 71,8%; пісьменныя складалі 17,8% насельніцтва, у гарадах - 45,2%. У 1893 было 860 цэркваў, 67 касцёлаў, 6 пратэстанцкіх устаноў (кірхі, зборы, малітоўныя дамы), 9 мячэцяў, 36 сінагог, 420 яўрэйскіх малітоўных дамоў.

Асноўныя заняткі насельніцтва: земляробства, жывёлагадоўля, рыбалоўства, пчалярства, лясныя, саматужныя і адыходныя промыслы. У 1892 працавала 320 прадпрыемстваў, з іх 138 вінакурняў, 23 бровара, 14 медаварняў, 36 мукамольняў, 7 маслабойняў, 3 суконныя фабрыкі; у 1890-х былі 24 конезаводы; у 1908 дзейнічала 215 вінакурняў, 16 бровараў, 445 фабрык і заводаў.

Па тэрыторыі губерні праходзілі чыгункі: Лібава-Роменская, Маскоўска-Брэсцкая, Брэст-Бранск, Вільна-Роўна, Баранавічы-Беласток, Балагое-Ваўкавыск.

Паведамленні: